Oświadczenia mamy bardzo różne, nie każde z nich wywołuje jednak skutki prawne. To, że się komuś oświadczamy, nie sprawia, że zawieramy lub rozwiązujemy umowę. W tym przypadku raczej wyrażamy nasze uczucia oraz chęć zawarcia związku małżeńskiego. Dlatego też na samo oświadczenie woli nie możemy patrzeć zbyt szeroko. Jest ono bowiem obwarowane konkretnymi przepisami. Zatem aby mówić o oświadczeniu woli, musi ono spełniać wiele wytycznych, którym przyjrzymy się w tym artykule.
Co to jest oświadczenie woli?
Wiele osób zastanawia się, co to jest oświadczenie woli, i ma trudność z doprecyzowaniem tego terminu. Niewątpliwie wiele z nich nakierowane jest na wyrażenie tego, co chcemy osiągnąć i czego pragniemy. Czyli wewnętrzny kierunek naszego zamierzenia musi zostać uzewnętrzniony.
Sama bowiem definicja oświadczenia woli, wynikająca z Kodeksu cywilnego mówi, że „z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli)”.
Zatem oświadczamy, że chcemy dokonać czynności prawnej, która wywoła jakieś określone skutki. Na przykład chcemy podpisać umowę o pracę i zatrudnić się w danej firmie. Oczywiście samo powstanie stosunku prawnego nie jest jedynym efektem takiego działania. Możemy w ten sposób osiągnąć jego zmianę lub ustanie.
Składanie oświadczenia woli może się odbyć drogą pisemną, ustną, mailową, lecz także za pomocą gestów bądź komunikatów pozawerbalnych, takich jak uścisk dłoni czy gest, czyli w sposób dorozumiany.
Na co zwrócić uwagę przy składaniu oświadczenia woli?
Wyrażając swoje oświadczenie woli, musimy pamiętać o kilku podstawowych zasadach. Mają one duże znaczenie dla zachowania właściwej formy przekazu.
1. Wywoływanie skutków prawnych
Składane przez nas oświadczenie musi wywoływać skutki przewidziane prawem cywilnym. Nie może to być zatem przekaz wyrażania naszych uczuć. Podobnie z komunikatami dotyczącymi wiedzy, intelektu czy też posiadanych znajomości. Takie wypowiedzi bądź ogłoszenia nie są oświadczeniem woli.
2. Zrozumiały przekaz komunikatu
To, co chcemy wyrazić, musi być zrozumiałe dla odbiorców. Bez względu na to, czy oświadczenie następuje w formie wyraźnej (pisemnej lub słownej), czy też dorozumianej (na podstawie zachowania i gestów). Brak zrozumienia czy też określenia sensu powyższego działania na podstawie wykładni dyskwalifikuje je jako oświadczenie woli.
3. Zachowanie powagi sytuacji
Oświadczenie woli nie powinno być rozpatrywane i wykorzystywane w kategorii żartu. Obowiązuje powaga sytuacji, a nie chęć zażartowania z kogoś czy też złożenia oświadczenia dla wywołania śmiesznej sytuacji.
4. Forma oświadczenia woli
Powinniśmy także pamiętać o formie, w jakiej składamy oświadczenie. Co ciekawe, przepisy polskiego prawa przygotowane są na różne ewentualności. Można zatem złożyć oświadczenie woli między innymi w formie pisemnej, ustnej, a także elektronicznej. Ważna jest przy tym możliwość zapoznania z nim przez inne osoby.
Jakie są wady oświadczenia woli?
Złożone przez nas oświadczenie woli musi być także pozbawione wad. W głównej mierze dotyczą one sytuacji, w których wyrażamy coś, co zmierza do wywołania skutków prawnych.
1. Brak świadomości lub swobody
Kiedy podejmujemy się wyrażenia woli dokonania czynności prawnej, musimy być tego w pełni świadomi. Jeśli nasz stan zdrowia wskazuje, że cierpimy na chorobę psychiczną, mamy na tym tle także zaburzenia czy też stwierdzony został niedorozwój umysłowy, to nasze oświadczenie będzie nieważne.
2. Pozorność
Aby złożyć oświadczenie, nie możemy kierować się względami pozornego działania. Może ono być na pokaz, aby w ten sposób ukryć inne działania wywołujące skutki prawne. Wtedy także nasze oświadczenie może okazać się całkowicie nieważne.
3. Błąd
Wielokrotnie podczas przygotowywania umów popełniamy błąd w treści. W przypadku oświadczenia woli, jeśli wpływa on na czynność prawną, możliwe jest uchylenie się od jego skutków.
4. Podstęp
Z uchyleniem się od skutków prawnych oświadczenia woli możemy mieć także do czynienia w innej sytuacji. Konkretnie kiedy ktoś świadomie i podstępnie działa wobec nas, wymuszając zachowanie, na podstawie którego dokonana zostanie czynność prawna.
5. Groźba
Ostatnią wadą oświadczenia woli, ale równie ważną co pozostałe, jest groźba. Wszelki przymus, z powodu którego możemy się obawiać niebezpieczeństwa, jest niedozwolony. Dlatego też możliwe jest uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego w takim przypadku.
Podsumowanie
Składanie oświadczeń woli to czynność, która wywołuje powstanie, ustanie lub zmianę stosunku prawnego. Przykładem może być więc zawarcie umowy o pracę, zlecenia, o dzieło, a nawet jednostronna forma, czyli np. testament. Powinniśmy jednak pamiętać, że oświadczenia woli mogą być obarczone pewnymi wadami, których należy unikać.
